جرثقیلی که توانایی کار در محیط های مملو از گاز و مواد قابل انفجاررا دارد، جرثقیل ضدانفجار می گویند. بدیهی است که در چنین محیط هایی یک جرقه ی کوچک منجر به انفجارو خسارات جبران ناپذیری خواهد شد. از این رو، ادوات و تجهیزات که در این صنعت به کار می رود باید به گونه ای باشد تا امنیت کار در این محیط ها را تا حد زیادی تامین کند.

همانطور که می دانید، میزان خطرآفرینی در محیط های مختلف یکسان نیست. از این رو، نیاز به استانداردهایی است که محیط ها را بر حسب میزان خطرپذیری و بر اساس مواد و گازهای قابل انفجار تقسیم بندی کند. این کار را دو استاندارد از مجموعه استانداردهای IEC به طور کامل انجام داده است که در ادامه به تفصیل به آن خواهیم پرداخت. مطابق استاندارد IEC 60079-10 مناطق مستعد خطر به سه ZONE تقسیم بندی می شوند:

ZONE 0 : محیطی است که در آن آمیزه ای از گاز و یا جو قابل انفجار به صورت دائمی یا برای مدت طولانی حضور داشته باشد. این مدت را بیشتر از 1000 ساعت در سال تخمین زده اند.

ZONE 1 : محیطی است که در آن تحت شرایط عادی، امکان دارد آمیزه ای از گاز و جو قابل انفجار پدید آید. این مدت را در حدود 10-1000 ساعت در سال تخمین زده اند.

ZONE 2 : محیطی است که در آن در شرایط عادی، مخلوطی از گاز یا هوای قابل انفجار در Hن وجود ندارد و یا اگر احتمالاً پدید آید مدت آن کوتاه خواهد بود. این مدت زمان بین 1-10 ساعت در سال است.

در مورد مناطق مستعد خطر حاوی غبارات و فیبرهای آتشگیر به استاندارد IEC 61241-3 باز هم به مانند گازها، سه منطقه مستعد خطر به نام های ZONE 20 ,ZONE 21, ZONE 22 تعریف شده است که در واقع به ترتیب ZONE های 0و 1و 2 در طبقه بندی گازها هستند.

Zone 20: منطقه ای است که در آن شرایط عملیاتی نرمال، غبارات قابل انفجار، به صورت توده ای ابری یا به کرات وجود دارد و مقدار و غلظت آن ها به نحوی است که قابلیت انفجار و اشتعال در هنگام ترکیب با هوا را دارد. ممکن است این غبارات به صورت توده ی ابری از لایه های غیر قابل کنترل و ضخیمی که بر روی وسایل و تجهیزات انباشته شده اند تشکیل شده باشند که باز هم همین خاصیت قابل انفجار بودن را دارا هستند. این لایه ها و یا توده های ابر مانند می توانند در داخل فضاهای محدود عملیاتی تشکیل شوند و محیط را مستعد خطر سازند این منطقه نظیر zone 0 در محیط های گاز یا بخارات قابل اشتعال هستند.

Zone 21: منطقه ای است که در آن شرایط نرمال عملیاتی ممکن است توده غبار ابر مانند قابل انفجار به مقدار کافی برای ترکیب با هوا و ایجاد یک ترکیب غبار هوای قابل انفجار به وجود آید. این منطقه نظیر zone 1 در محیط های مستعد خطر گاز یا بخارات قابل اشتعال است.

Zone 22: منطقه ای است که در شرایط نرمال عملیاتی ممکن است به ندرت توده های ابری غبارات قابل انفجار به وجود آید و به مدت کوتاهی ادامه داشته باشند و یا در شرایط غیر نرمال عملیاتی تجمعی از لایه های غبارات قابل انفجار بوجود آیند که در صورت ترکیب با هوا تبدیل به غبار مستعد انفجار شود. این منطقه می تواند اطراف دستگاه هایی که در اثر عملیات به دور خود غبار مواد عملیات را در فضای وسیعی پراکنده می کند و به وجود آید این منطقه نظیر zone 2 در محیط های گازهای قابل انفجار است.